Roest: wat het is, hoe het ontstaat en waarom het een probleem is

door Joost Nusselder | Laatste update:  27 mei 2022

Always the latest smoking tips & tricks?

Subscribe to THE ESSENTIAL newsletter for aspiring pitmasters (English)

We gebruiken je e-mailadres alleen voor onze nieuwsbrief en respecteren jouw privacy

Ik schrijf deze artikelen met veel plezier voor mijn lezers, jullie. Ik accepteer geen betaling voor het schrijven van reviews, mijn mening over producten is die van mijzelf, maar als je mijn aanbevelingen nuttig vindt en je uiteindelijk iets koopt via een van de links kan ik daar mogelijk een commissie over ontvangen. Kom meer te weten

Roest is een ijzeroxide, meestal rood oxide dat wordt gevormd door de redoxreactie van ijzer en zuurstof in aanwezigheid van water of luchtvochtigheid. Verschillende vormen van roest zijn zowel visueel als door spectroscopie te onderscheiden en vormen zich onder verschillende omstandigheden.

Het is een zeer complex proces, maar we zullen kijken naar alle factoren die eraan bijdragen. Bovendien zal ik enkele tips delen om dit te voorkomen.

Wat is roest?

Wat is roest in vredesnaam?

Roest is een term die vaak wordt gebruikt om de oxidatie van ijzer of staal te beschrijven die wordt veroorzaakt door blootstelling aan vocht en zuurstof. Technisch gezien is roest een ijzeroxide, met name een waterhoudend ijzer(III)oxide of ijzer(III)oxide-hydroxide. Het wordt gevormd wanneer ijzer reageert met zuurstof in aanwezigheid van water of luchtvochtigheid, wat resulteert in een roodbruine schilferige laag op het metaal.

Oorzaken van roest

Roest ontstaat wanneer ijzer of staal wordt blootgesteld aan vocht en zuurstof. De aanwezigheid van water of luchtvochtigheid werkt als een katalysator, waardoor de reactiesnelheid tussen ijzer en zuurstof toeneemt. Enkele factoren die bijdragen aan roest zijn:

  • Geografische locatie: Gebieden met een hoge luchtvochtigheid, regenval of wind kunnen bijdragen aan de verspreiding van roest.
  • Blootstelling aan zout: Zout kan het roestproces versnellen, waardoor het erger wordt in zwaar gezouten gebieden.
  • Gebrek aan bescherming: Onbeschermd staal is gevoeliger voor roesten dan gecoat of geverfd staal.

Preventie en behandeling van roest

Roest voorkomen is een goede manier om metaal te beschermen tegen de onvermijdelijke effecten van oxidatie. Enkele manieren om roest te voorkomen zijn:

  • Coaten of schilderen van het metalen oppervlak om het te beschermen tegen blootstelling aan vocht en zuurstof.
  • Het metaal droog en vochtvrij houden.
  • Gebruik van roestvrij staal of andere roestbestendige metalen in gebieden waar roest een probleem is.

Het behandelen van roest kan een beetje uitdagender zijn, maar sommige methoden omvatten:

  • Schuren of borstelen van het verroeste gebied om de roest te verwijderen.
  • Een roestomvormer aanbrengen op het aangetaste gebied om de roest chemisch te veranderen in een stabielere verbinding.
  • Het opvullen van putjes of holtes met een metalen vulmiddel om de structurele integriteit van het metaal te herstellen.

De wetenschap achter roest: onderzoek naar de chemische reacties

Roest is het resultaat van een chemische reactie die optreedt wanneer ijzer wordt blootgesteld aan zuurstof en vocht. De belangrijkste chemische reactie die roest veroorzaakt, is de oxidatie van ijzer, wat kan worden weergegeven door de volgende vergelijking:

4Fe + 3O2 → 2Fe2O3

Dit betekent dat vier atomen ijzer combineren met drie zuurstofmoleculen om twee moleculen ijzeroxide te produceren.

De rol van water en zuurstof bij roesten

Water en zuurstof zijn de twee belangrijkste elementen die nodig zijn om te roesten. Wanneer ijzer wordt blootgesteld aan water en zuurstof, begint het roestproces. Water fungeert als een medium dat de zuurstofmoleculen naar het ijzeroppervlak transporteert, terwijl zuurstof zorgt voor de elektronen die nodig zijn voor het oxidatieproces.

De effecten van vocht en droogte op roesten

Vocht speelt een cruciale rol in het roestproces. Wanneer ijzer wordt blootgesteld aan vocht, vormt het ijzerhydroxide, een verbinding die zowel ijzer- als watermoleculen bevat. Deze verbinding is onstabiel en breekt gemakkelijk af, waarbij ijzeroxide wordt gevormd en watermoleculen vrijkomen. Dit proces zorgt ervoor dat het ijzer gaat schilferen en een aanslag vormt, wat uiteindelijk kan leiden tot de volledige afbraak van het metaal. Aan de andere kant kan droogheid het roestproces vertragen of zelfs voorkomen.

De complexe aard van roesten

Roesten is een complex proces waarbij een groot aantal chemische reacties betrokken zijn. Het begint met de oxidatie van ijzer, dat vervolgens wordt gecombineerd met watermoleculen om ijzerhydroxide te vormen. Deze verbinding breekt vervolgens af om ijzeroxide te vormen en watermoleculen vrij te geven. Het resulterende ijzeroxide vormt een beschermende laag op het oppervlak van het metaal, maar deze laag kan uiteindelijk afschilferen en vers metaal blootstellen aan de elementen, waardoor het roestproces doorgaat.

De overeenkomsten en verschillen tussen roesten en corrosie

Roest en corrosie worden vaak door elkaar gebruikt, maar zijn niet hetzelfde. Roesten is een specifieke vorm van corrosie die optreedt wanneer ijzer wordt blootgesteld aan zuurstof en vocht. Corrosie daarentegen is een algemene term die het proces beschrijft waarbij metalen reageren met hun omgeving om verbindingen te vormen. Corrosie kan in veel verschillende vormen voorkomen, waaronder roesten, maar het kan ook op andere manieren voorkomen, bijvoorbeeld wanneer metalen worden blootgesteld aan zout of zuur.

De belangrijkste factoren die roesten beïnvloeden

Verschillende factoren kunnen het roestproces beïnvloeden, waaronder:

  • De aanwezigheid van water en zuurstof
  • De aanwezigheid van zout of andere elektrolyten
  • De zuiverheid van het metaal
  • De structuur van het metaal
  • De temperatuur en vochtigheid van de omgeving

Het begrijpen van deze factoren is cruciaal voor het voorkomen van roest en het behoud van metalen voorwerpen in het dagelijks leven.

Stop roest in zijn sporen: tips om corrosie te voorkomen

Als het gaat om het voorkomen van roest, kan het type metaal dat u kiest een groot verschil maken. Sommige metalen zijn van nature beter bestand tegen corrosie dan andere. Roestvrij staal is bijvoorbeeld een populaire keuze voor tuinmeubelen en apparaten omdat het chroom bevat, dat een beschermende laag vormt op het oppervlak van het metaal. Andere metalen, zoals aluminium en koper, zijn ook relatief goed bestand tegen corrosie. Als je aan een project werkt dat wordt blootgesteld aan de elementen, overweeg dan om een ​​van deze metalen te gebruiken.

Gebruik een corrosie-inhibitor

Een van de meest effectieve manieren om roest te voorkomen, is het gebruik van een corrosieremmer. Deze chemische verbindingen werken door de corrosiesnelheid van een metaal of legering die in contact komt met een vloeistof of gas te verminderen. Corrosieremmers kunnen worden toegevoegd aan een verscheidenheid aan stoffen, waaronder water, olie en brandstof. Ze werken door een beschermende barrière op het oppervlak van het metaal te vormen, waardoor wordt voorkomen dat vocht en andere corrosieve stoffen het metaal zelf bereiken. Enkele veel voorkomende soorten corrosieremmers zijn:

  • Zinkfosfaat
  • Natriumnitraat
  • Natriumbenzoaat
  • Calciumnitraat

Houd het droog

Vocht is een van de grootste boosdoeners als het gaat om roest en corrosie. Als je roestvorming op je metalen oppervlakken wilt voorkomen, is het belangrijk om ze zo droog mogelijk te houden. Dit betekent dat u metalen voorwerpen op een droge plaats bewaart, ze na gebruik afveegt en blootstelling aan vocht waar mogelijk vermijdt.

Breng een beschermende coating aan

Een andere effectieve manier om roest te voorkomen, is door een beschermende coating op uw metalen oppervlakken aan te brengen. Er zijn verschillende coatings beschikbaar, waaronder verf, epoxy en polyurethaan. Deze coatings werken door een barrière te vormen tussen het metaal en de omgeving, waardoor wordt voorkomen dat vocht en andere corrosieve stoffen het metalen oppervlak bereiken.

Regelmatig onderhoud

Tot slot, een van de beste manieren om roest te voorkomen, is door op de hoogte te blijven van regelmatig onderhoud. Dit betekent dat u uw metalen oppervlakken regelmatig moet inspecteren op tekenen van corrosie, schoonmaak waar nodig, en het aanbrengen van de nodige beschermende coatings of corrosie-inhibitoren. Door waakzaam te blijven en proactieve maatregelen te nemen om roest te voorkomen, kunt u ervoor zorgen dat uw metalen oppervlakken er jarenlang goed uitzien.

Roest verwijderen: behandelingsopties

Als het gaat om het behandelen van roest, zijn er verschillende opties beschikbaar. Hier zijn enkele van de meest voorkomende soorten roestomvormers:

  • Converters op basis van looizuur: deze oplossingen bevatten looizuur, dat roest chemisch omzet in een stabiele, inerte laag ijzer(III)tannaat. Deze laag vormt een beschermende barrière tegen verder roesten. Op looizuur gebaseerde converters zijn een geweldige optie voor huishoudelijke decoraties en kleine metalen voorwerpen. Ferprime en Qconvert zijn enkele voorbeelden van op looizuur gebaseerde converters.
  • Converters op basis van fosforzuur: deze oplossingen bevatten fosforzuur, dat roest omzet in een oxide dat inert en stabiel is. Converters op basis van fosforzuur zijn een geweldige optie voor grotere stukken metaal die snel moeten worden behandeld. Ze worden ook vaak gebruikt in combinatie met verf of epoxy om een ​​sterk, roestbestendig oppervlak te creëren. Enkele voorbeelden van converters op basis van fosforzuur zijn Rust-Oleum Rust Reformer en KBS Coatings RustSeal.
  • Op polymeren gebaseerde converters: deze oplossingen bevatten een actief ingrediënt dat roest omzet in een polymeer dat een sterke, beschermende laag creëert. Op polymeer gebaseerde converters zijn een geweldige optie voor items die worden blootgesteld aan zware omstandigheden, zoals tuinmeubilair of voertuigen. Ze zijn ook gemakkelijk aan te brengen, omdat ze direct op het roestige oppervlak kunnen worden gespoten. Enkele voorbeelden van op polymeren gebaseerde converters zijn POR-15 Rust Preventive Coating en Rust-Oleum Rust Reformer.

De juiste roestomvormer kiezen

Bij het selecteren van een roestomvormer is het belangrijk om rekening te houden met de volgende factoren:

  • Het type metaal dat u behandelt
  • De maat van het artikel dat u behandelt
  • Het type roestomvormer dat u verkiest (op basis van looizuur, op basis van fosforzuur of op basis van polymeren)
  • De methode van aanbrengen (aerosol, spuitbaar of kwart gallon)
  • De tijd die de converter nodig heeft om te drogen en uit te harden

Aanvullende tips voor roestbehandeling

Hier zijn enkele aanvullende tips om in gedachten te houden bij het behandelen van roest:

  • Zorg ervoor dat het oppervlak schoon en droog is voordat u de converter aanbrengt.
  • Als de roest bijzonder hardnekkig is, moet u deze mogelijk mechanisch verwijderen (met een staalborstel of schuurpapier) voordat u de omvormer aanbrengt.
  • Draag altijd beschermende handschoenen en een veiligheidsbril bij het werken met roestomvormers.
  • Als u een converter op basis van fosforzuur gebruikt, kunt u de pH van de oplossing verlagen door het oppervlak met een zuur (zoals azijn) te bevochtigen voordat u de converter aanbrengt. Dit kan de reactie versnellen en de oxidelaag extra ondersteunen.
  • Als u een converter op polymeerbasis gebruikt, zorg er dan voor dat u een converter kiest die een oplosmiddel bevat (zoals glycolmonobutylether) dat als bevochtigingsmiddel werkt. Dit zal de omvormer helpen de roest binnen te dringen en een sterke, stabiele laag te vormen.

Conclusie

Roest is dus een chemische reactie die optreedt wanneer ijzer in contact komt met zuurstof en vocht. 

Het is belangrijk om te weten hoe u roest kunt voorkomen en behandelen wanneer het zich voordoet. Wees dus niet bang om vragen te stellen als je ergens niet zeker van bent. Vergeet niet om altijd voorzichtig te zijn met roest en beschermende coatings te gebruiken.

Joost Nusselder, de oprichter van Lakeside Smokers, is contentmarketeer, vader en houdt ervan om nieuwe gerechten uit te proberen met BBQ-roken (& Japans eten!) als hart van zijn passie, en samen met zijn team maakt hij sindsdien diepgaande blogartikelen. 2016 om trouwe lezers te helpen met recepten en kooktips.