Sauzen: soorten, toepassingen en hoe ze te maken

door Joost Nusselder | Laatste update:  1 June 2022

Always the latest smoking tips & tricks?

Subscribe to THE ESSENTIAL newsletter for aspiring pitmasters (English)

We gebruiken je e-mailadres alleen voor onze nieuwsbrief en respecteren jouw privacy

Ik schrijf deze artikelen met veel plezier voor mijn lezers, jullie. Ik accepteer geen betaling voor het schrijven van reviews, mijn mening over producten is die van mijzelf, maar als je mijn aanbevelingen nuttig vindt en je uiteindelijk iets koopt via een van de links kan ik daar mogelijk een commissie over ontvangen. Kom meer te weten

Bij het koken is een saus vloeibaar, roomachtig of halfvast voedsel dat wordt geserveerd op of wordt gebruikt bij het bereiden van ander voedsel. Sauzen worden normaal gesproken niet op zichzelf geconsumeerd; ze voegen toe smaak, vocht en visuele aantrekkingskracht op een ander gerecht.

Saus is een Frans woord dat is afgeleid van het Latijnse salsa, wat gezouten betekent. Mogelijk is de oudste geregistreerde saus garum, de vissaus die door de oude Grieken werd gebruikt. Sauzen hebben een vloeibare component nodig, maar sommige sauzen (bijvoorbeeld pico de gallo salsa of chutney) kunnen meer vaste componenten bevatten dan vloeistof.

Sauzen zijn een essentieel element in keukens over de hele wereld. Sauzen kunnen worden gebruikt voor hartige gerechten of voor desserts. Ze kunnen koud worden bereid en geserveerd, zoals mayonaise, koud worden bereid maar lauw worden geserveerd zoals pesto, of ze kunnen worden gekookt zoals bechamel en warm worden geserveerd of opnieuw worden gekookt en koud worden geserveerd zoals appelmoes.

In dit artikel zullen we onderzoeken wat een saus definieert en hoe deze wordt gebruikt in de keuken en de culinaire industrie.

Wat zijn sauzen

De kunst van het maken van sauzen

Sauzen zijn een hoofdbestanddeel van de moderne keuken en het belang ervan kan niet genoeg worden benadrukt. Ze voegen smaak, rijkdom en visuele aantrekkingskracht toe aan een gerecht en kunnen de voedingswaarde van het voedsel aanvullen en verbeteren. Sauzen zijn niet alleen ontworpen om de smaak van het voedsel te versterken, maar ze hebben ook een functie bij de bereiding van bepaalde voedingsmiddelen. Ze kunnen worden gebruikt om droog voedsel te bevochtigen of om toe te voegen vocht (hier leest u hoe u uw vlees vochtig houdt in een rookoven) tot zetmeelrijk voedsel zoals rijst of pasta.

De verschillende soorten sauzen

Er is een breed scala aan sauzen, elk met zijn eigen set ingrediënten en bereidingswijzen. Enkele van de meest voorkomende soorten sauzen zijn:

  • Op vlees gebaseerde sauzen: deze worden meestal gemaakt door vlees en groenten samen te koken, ze vervolgens fijn te hakken en toe te voegen aan een vloeibare basis. Ze worden over het algemeen geserveerd met vleesgerechten.
  • Op eieren gebaseerde sauzen: deze worden gemaakt door eidooiers te koken en boter of olie toe te voegen om een ​​enigszins kleverige, vloeibare vorm te creëren. Ze worden meestal geserveerd met groenten of als topping voor gebak of vla.
  • Sauzen op basis van granen: deze worden gemaakt door granen apart te koken en vervolgens toe te voegen aan een vloeibare basis. Ze worden over het algemeen geserveerd met zetmeelrijk voedsel zoals rijst of pasta.

De rol van sauzen in sociale ontwikkeling

Sauzen hebben een belangrijke rol gespeeld in de sociale ontwikkeling van vele culturen. Ze zijn gebruikt om speciale smaken aan voedsel toe te voegen en om te voorzien in de voedingsbehoeften van mensen in bepaalde regio's. Sauzen zijn ook gebruikt om het onderscheid tussen hoge en lage klassen mensen duidelijk te maken.

De voedingswaarde van sauzen

Sauzen kunnen een grote bron van voedingswaarde zijn, afhankelijk van de gebruikte ingrediënten. Ze kunnen vitamines en mineralen aan een gerecht toevoegen en kunnen de voedingsbehoeften van bepaalde voedingsmiddelen aanvullen. Het is echter belangrijk op te merken dat sommige sauzen veel vet en calorieën kunnen bevatten, dus het is het beste om ze met mate te gebruiken.

De vele redenen waarom sauzen essentieel zijn bij het koken

Sauzen zijn een essentieel onderdeel van het koken omdat ze smaak, vocht en textuur aan gerechten geven. Ze kunnen zoet, pittig of hartig zijn, afhankelijk van de gebruikte ingrediënten. Sauzen kunnen worden gemaakt van een verscheidenheid aan ingrediënten, waaronder groenten, zetmeel, suiker, eieren en vlees. Ze zijn ontworpen om een ​​extra smaaklaag aan een gerecht toe te voegen, waardoor het lekkerder wordt om te eten.

Verdikkings- en bindingrediënten

Sauzen spelen ook een cruciale rol bij het verdikken en binden van ingrediënten. Zo kan een zetmeelrijke saus gebruikt worden om een ​​soep of stoofpot te verdikken, terwijl een veloutésaus gebruikt kan worden om groenten en vlees samen te binden in een stoofpotje. Sauzen kunnen ook worden gebruikt als medium waarin voedsel wordt verwerkt, zoals de sojasaus die in Chinese gerechten wordt gebruikt.

Biedt een contrast in textuur en kleur

Sauzen kunnen ook zorgen voor een contrast in textuur en kleur, waardoor een gerecht visueel aantrekkelijker wordt. Een felrode tomatensaus kan bijvoorbeeld worden geserveerd met gestoomde groenten en witte rijst, waardoor een mooi en smakelijk gerecht ontstaat. Sauzen kunnen ook worden gebruikt om een ​​gerecht wat extra vocht te geven, waardoor het makkelijker te eten is.

Een bepaalde stemming of sfeer creëren

Sauzen kunnen ook gebruikt worden om een ​​bepaalde stemming of sfeer te creëren. Zo kan een pikante saus gebruikt worden om een ​​gerecht wat extra pit te geven, waardoor het spannender en avontuurlijker wordt. Een zoete saus kan daarentegen worden gebruikt om een ​​meer ontspannen en comfortabele sfeer te creëren.

Behoud van voedsel en religieuze betekenis

Sauzen zijn al sinds de oudheid een belangrijk onderdeel van het koken. In feite komt het woord "saus" in veel oude teksten voor, waaronder die uit China. Sauzen werden gebruikt om voedsel te bewaren en werden vaak beschouwd als een religieus product. Sojasaus werd bijvoorbeeld geproduceerd door sojabonen te fermenteren en werd in het oude China als heilig voedsel beschouwd.

Geheimen voor het maken van de beste sauzen

Het maken van een geweldige saus vereist zorgvuldige aandacht voor detail. Chef-koks moeten voorzichtig zijn met het toevoegen van ingrediënten om te voorkomen dat de saus te droog of te nat wordt. Ze moeten ook voorzichtig zijn bij het roeren van de saus om te voorkomen dat deze aan de bodem van de pan blijft plakken. Het gewenste resultaat is een dikke, smeuïge saus die past bij het gerecht waarbij het geserveerd wordt. Enkele geheimen voor het maken van de beste sauzen zijn:

  • Gebruik een grote pan om de saus zachtjes te laten sudderen
  • Bouillon of water toevoegen om de saus te verdunnen als deze te dik wordt
  • Ingrediënten fijn hakken om ervoor te zorgen dat ze gelijkmatig garen
  • Voeg een beetje suiker toe om de smaken in evenwicht te brengen
  • Voortdurend roeren om klontervorming te voorkomen
  • Een verscheidenheid aan ingrediënten gebruiken om een ​​complex smaakprofiel te creëren

Ontdek de wereld van sauzen

Verschillende gerechten hebben verschillende soorten sauzen nodig om hun smaken aan te vullen. Hier zijn enkele voorbeelden:

  • Pastagerechten: Romige sauzen zoals Alfredo of Béchamel doen het goed bij pastagerechten.
  • Visgerechten: Citroenboter of Hollandaise sauzen zijn perfect voor visgerechten.
  • Gegrild vlees: Barbecue- of chimichurri-sauzen zijn geweldig voor gegrild vlees.
  • Groenten: Tomaten- of pestosausen zijn perfect voor gekookte groenten.
  • Sandwiches: Aioli- of mosterdsauzen zijn geweldig voor sandwiches.

Gasten imponeren met sauzen

Sauzen kunnen een gerecht van gewoon naar buitengewoon maken en indruk maken op uw gasten. Hier zijn enkele tips om uw sauzen te laten opvallen:

  • Gebruik verse ingrediënten: verse kruiden en specerijen kunnen een enorm verschil maken in de smaak van je saus.
  • Experimenteer met smaken: Wees niet bang om nieuwe combinaties van smaken te proberen om een ​​unieke saus te creëren.
  • Overdrijf het niet: soms is minder meer als het om sauzen gaat. Overgiet het gerecht niet met te veel saus.
  • Serveer apart: als je niet zeker weet hoeveel saus je gasten willen, serveer het dan apart zodat ze het naar smaak kunnen toevoegen.

Upgrade je BBQ-game met deze geweldige sauzen

Als het om gebarbecued vlees gaat, is de saus net zo belangrijk als het koken zelf. Maar met zoveel verschillende stijlen en smaken kan het moeilijk zijn om te weten waar te beginnen. Daarom hebben we de beste regionale sauzen gecategoriseerd en gerangschikt om te proberen:

  • Alabama White Sauce: een saus op basis van mayonaise met een pittige kick, perfect voor kip.
  • Kansas City BBQ-saus: Een saus op basis van tomaten met een zoete en pittige smaak, ideaal voor ribben en borst.
  • Mosterd BBQ-saus: Een saus op basis van mosterd met een beetje pit, perfect voor varkensvlees.
  • Pinot Noir BBQ-saus: een saus op basis van wijn met een rijke, complexe smaak, ideaal voor steak.

Het doel: bevochtigen en op smaak brengen

Het doel van een BBQ-saus is om het vlees te bevochtigen en op smaak te brengen. Terwijl het vlees kookt, verdampt de vloeistof in de saus, waardoor de smaken en het vocht achterblijven die helpen om het vlees vochtig en mals te houden. De saus helpt ook om extra smaken aan het vlees te geven, waardoor het completer en bevredigender wordt.

Het feit: verschillende sauzen voor verschillende soorten vlees

Verschillende soorten vlees hebben verschillende sauzen nodig om hun beste smaken naar voren te laten komen. Een zoete en pittige saus past bijvoorbeeld goed bij kip, terwijl een pittige saus beter geschikt is voor rundvlees. Hier zijn enkele combinaties om te overwegen:

  • Zoete en pittige saus: Kip
  • Pittige saus: Rundvlees
  • Saus op basis van mosterd: Varkensvlees

De sensatie: het vlees baden in smaak

Als je de saus op het vlees aanbrengt, is het alsof je het in smaak baadt. De saus helpt de smaken van de kruiden en het vlees met elkaar te verbinden, waardoor een complete en heerlijke sensatie ontstaat. Het vocht in de saus helpt ook om het bindweefsel en de vezels in het vlees af te breken, waardoor het malser en sappiger wordt.

De upgrade: een beetje suiker toevoegen

Als je je BBQ-saus wilt upgraden, probeer dan een beetje suiker toe te voegen. Dit zal helpen om de smaken in evenwicht te brengen en een rijkere, complexere saus te creëren. Pas op dat je niet te veel toevoegt, want dan kan de saus te zoet worden.

Het beste: bereid of zelfgemaakt?

Als het om barbecuesaus gaat, is er geen goed of fout antwoord. Sommige mensen kopen hun saus liever kant-en-klaar, terwijl anderen het liever helemaal zelf maken. Als je weinig tijd hebt of niet veel ervaring hebt met koken, kan een kant-en-klare saus een snelle en gemakkelijke manier zijn om smaak aan je barbecue toe te voegen. Maar als u op zoek bent naar een hoog niveau van maatwerk en controle over de smaken, dan is het maken van uw eigen saus de juiste keuze.

Als senior redacteur die al jaren in de voedings- en reisindustrie werkt en gespecialiseerd is in redactionele richtlijnen, kan ik je vertellen dat de beste BBQ-saus degene is waar je het meest van geniet. Dus ga erop uit en zoek je favoriete saus, of het nu een regionale specialiteit is of een huisgemaakt recept, en geniet van de heerlijke smaken van BBQ.

Conclusie

Sauzen zijn dus een geweldige manier om wat extra smaak aan je eten toe te voegen. 

Sommige mensen vinden ze overal leuk, terwijl anderen ze helemaal niet gebruiken. Maar ze zijn vrijwel essentieel om te koken, dus je kunt er net zo goed het een en ander over leren. 

Wees dus niet bang om te experimenteren met verschillende sauzen en ontdek welke je het lekkerst vindt. Misschien vind je wel je nieuwe favoriete ding!

Joost Nusselder, de oprichter van Lakeside Smokers, is contentmarketeer, vader en houdt ervan om nieuwe gerechten uit te proberen met BBQ-roken (& Japans eten!) als hart van zijn passie, en samen met zijn team maakt hij sindsdien diepgaande blogartikelen. 2016 om trouwe lezers te helpen met recepten en kooktips.